Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun Damga Vergisi İadesine İlişkin İstinaf Kararı Bozuldu
📜 Danıştay Karar Künyesi
Vergi Dava Daireleri Kurulu – 2024/985 – 2024/1324 – 25.12.2024
🔎 Karar Özeti
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun bozma kararı doğrultusunda, sözleşmeden doğan damga vergisinin iadesi talebi değerlendirilmiş ve karar bozulmuştur.
Karar İçeriği
DANIŞTAY VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2024/985 E. , 2024/1324 K. T.C. D A N I Ş T A Y VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU Esas No : 2024/985 Karar No : 2024/1324 TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … İdaresi Başkanlığı – … VEKİLİ : Av. … KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Taahhüt Nakliyat Turizm Madencilik Ticaret Limited Şirketi – … İnşaat Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı VEKİLİ : Av. … İSTEMİN KONUSU : Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 11/09/2024 tarih ve E:2024/425, K:2024/763 sayılı bozma kararı üzerine verilen … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenmektedir. YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: Karayolları Genel Müdürlüğü 10. Bölge Müdürlüğü tarafından ihale edilen “Şalpazarı – İskenderli (Dokap) İl Yolu Km: 0+000 – 12+343,756 Arası (Acısu – Sisdağı Bağlantı Yolu Km: 0+000 – 1+300 Arası Dahil) Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü İşleri ve Üstyapı İşleri Yapılması (İkmal) İşi” uhdesinde kalan davacı iş ortaklığı tarafından, yargı kararı uyarınca Kamu İhale Kurulunca verilen karara istinaden sözleşmenin feshedilmesi üzerine ihale kararı ve sözleşmeden doğan damga vergilerinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme başvurusunun reddi üzerine yapılan şikâyet başvurusunun reddine dair işlemin sözleşmeden doğan damga vergisine ilişkin kısmının iptali ve bu kapsamda ödenen verginin faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı: 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı Tablo’nun “II. Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasına 6728 sayılı Kanun’un 28. maddesiyle eklenen ve 09/08/2016 tarihinde yürürlüğe giren parantez içi hükümde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikâyet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi hâlinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisinin ret ve iade olunacağı, sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisinin ret ve iade edilmeyeceği belirtilmiştir. Bu durumda, sözleşmenin imzalanmasıyla vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği ve sözleşmeye ilişkin damga vergisinin kanunen iadesine olanak bulunmadığı görüldüğünden, düzeltme-şikâyet başvurusunun reddine dair işlemin dava konusu edilen kısmında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Vergi Mahkemesi bu gerekçeyle davayı reddetmiştir. Davacının istinaf istemini inceleyen … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararı: Yargı kararları ile istikrar kazandığı üzere, ancak kanunda belirtilen durumlarla sınırlı olarak, hukuki ihtilaf içermeyen, basit ve açık hatalar, düzeltme ve şikâyet yoluna başvurulmak suretiyle dava konusu edilebilir. Davacının sözleşme feshedildikten sonra sözleşmeye ait damga vergisinin tarafına iadesini düzeltme ve şikâyet yoluyla istediği, ancak olayda vergi hatasının bulunmadığı, davacının iddialarının süresinde açılan bir davada ileri sürülebilecek iddialar kapsamına girdiği anlaşıldığından, düzeltme-şikâyet başvurusunun reddine dair işlemin dava konusu edilen kısmında bu gerekçeyle hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Vergi Dava Dairesi bu gerekçeyle istinaf istemini reddetmiştir. Davacının temyiz istemini inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 24/10/2023 tarih ve E:2022/3601, K:2023/3871 sayılı kararı: 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı Tablo’nun “II. Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasına 6728 sayılı Kanun’un 28. maddesiyle eklenen ve 09/08/2016 tarihinde yürürlüğe giren parantez içi hükmün “Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisi ret ve iade edilmez.” şeklindeki son cümlesi Anayasa Mahkemesinin 13/12/2022 tarih ve E:2022/125, K:2022/162 sayılı kararıyla iptal edilmiş olup anılan karar 28/02/2023 tarih ve 32118 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu durumda anılan iptal kararı dikkate alınarak uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Daire bu gerekçeyle kararı bozmuştur. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun iş bölümü kararı uyarınca dosyanın devredildiği … Bölge İdare Mahkemesi …Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…ısrar kararı: Anayasa Mahkemesince verilen iptal kararı dava konusu damga vergisinin davacıdan tahsilinden hatta düzeltme ve şikâyet başvurularının reddedilmesinden sonra yayımlanmıştır. Başka bir anlatımla iptal edilen kanun hükmü damga vergisi kesintisinin yapıldığı ve düzeltme ve şikâyet başvurularının reddedildiği tarihlerde yürürlüktedir. Dolayısıyla vergilendirme işlemi ile iade isteminin reddine dair işlem yürürlükte olan mevzuata uygun olarak yapılmıştır. Vergilendirme işleminin dayanağı kanun hükmünün sonradan Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi durumunda yürürlükte olduğu dönemde bu kanun hükmüne istinaden yapılmış tahsilatların iade edilip edilmeyeceği hususu hukuki bir ihtilaf içermekte olup uyuşmazlığın vergi hatası kapsamında olmadığı anlaşıldığından, düzeltme-şikâyet başvurusunun reddine dair işlemin dava konusu edilen kısmında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Vergi Dava Dairesi ilk kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçeye ek olarak bu gerekçeyle ısrar etmiştir. Davacının temyiz istemini inceleyen Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 11/09/2024 tarih ve E:2024/425, 2024/763 sayılı kararı: Uyuşmazlığın çözümü, davacının uhdesinde kalan ihalenin yargı kararıyla iptal edilmesi durumunda sözleşmeden kaynaklanan damga vergisinin iadesinin gerekip gerekmediği hususunun, düzeltme ve şikâyet kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceğinin açıklığa kavuşturulmasına bağlıdır. 213 sayılı Kanun’un 116 ila 123. maddelerinde yer alan düzenlemelere göre vergi hatasının varlığından söz edilebilmesi için açık ve mutlak bir hatanın bulunması gerekmektedir. Damga vergisinde vergiyi doğuran olay, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı Tablo’da yer alan ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan kağıtların yazılıp imzalanması ya da imza yerine geçen bir işaret konulması anında meydana gelmektedir. Buna göre ihale üzerine düzenlenen sözleşmenin yazılıp imzalanması ile damga vergisi yönünden vergiyi doğuran olay gerçekleşecektir. İhale kararının yargı yerince iptal edilmesi durumunda ihale kararı üzerine imzalanan sözleşme, imzalandığı tarih ile iptal kararına dayanılarak feshedildiği tarih arasında yürürlükte olup anılan tarihler arasında hükümlerinden yararlanılacaktır. Sözleşmenin feshedildiği tarihten sonraki dönemde ise sözleşme yürürlükte olmadığından hükümlerinden yararlanılabilecek nitelikte bir belge bulunduğundan söz edilemeyecektir. Bu durumda damga vergisinin konusunu oluşturan sözleşmenin dayanağı ihale kararının yargı yerlerince iptal edilmesi halinde, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonraki döneme isabet eden damga vergisi yönünden vergi hatasının bulunduğu sonucuna varılmıştır. Öte yandan, Anayasa’nın 153. maddesinde yer alan Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geriye yürümeyeceği kuralı ile Anayasa’ya aykırı oldukları için iptal edilen kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümlerine göre kazanılmış olan hakların korunması amaçlanmıştır. Ancak bu durum, Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildiği bilinen kuralların, bu kuralların uygulanmasına ilişkin idari işlemlerin hukuka aykırı olduklarından dolayı iptali istemiyle açılan ve halen görülmekte olan davalarda da uygulanacağı anlamını taşımamaktadır. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesinin iptal kararının derdest davalarda dikkate alınması gerekir. Aksi hâl hukuk devleti ve Anayasa’nın üstünlüğü ilkeleriyle bağdaştırılamaz. Bu durumda, Anayasa Mahkemesinin 13/12/2022 tarih ve E:2022/125, K:2022/162 sayılı kararı ile iptal edilen Damga Vergisi Kanunu’na ek (1) sayılı Tablo’nun “II. Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasına 6728 Kanun’un 28. maddesi ile eklenen parantez içi hükmün “Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisi ret ve iade edilmez.” şeklindeki son cümlesinin, bu karardan önce açılmış ve bakılmakta olan iş bu davada uygulanması mümkün değildir. Açıklanan nedenle, aksi yöndeki gerekçeyle verilen ısrar kararı hukuka uygun düşmediğinden, yeniden karar verilmek üzere ısrar kararının bozulması gerekmekte olup bozma kararı üzerine yeniden yapılacak yargılamada Anayasa Mahkemesinin anılan iptal kararı neticesinde oluşan hukuki durum gözetilerek karar verilmesi gerekmektedir. Kurul bu gerekçeyle ısrar kararını bozmuştur. Bozma kararına uyduğunu belirten … Bölge İdare Mahkemesi …Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı: Anayasa Mahkemesinin 13/12/2022 tarih ve E:2022/125, K:2022/162 sayılı kararı ile iptal edilen Damga Vergisi Kanunu’na ek (1) sayılı Tablo’nun “II. Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasına 6728 Kanun’un 28. maddesi ile eklenen parantez içi hükmün “Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisi ret ve iade edilmez.” şeklindeki son cümlesinin, bu karardan önce açılmış ve bakılmakta olan iş bu davada uygulanması mümkün olmadığından düzeltme-şikâyet başvurusunun reddine dair işlemin dava konusu edilen kısmında hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Vergi Dava Dairesi, bu gerekçeyle istinaf isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasına, düzeltme-şikâyet başvurusunun reddine dair işlemin dava konusu edilen kısmının iptaline ve sözleşmeden doğan damga vergisinin faiziyle birlikte davacıya iadesine karar vermiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geriye yürümeyeceği, olayda herhangi bir vergi hatasının bulunmadığı, çözümü hukuki yorum gerektiren uyuşmazlıkta düzeltme-şikâyet hükümlerinin uygulanamayacağı, davacı tarafından ileri sürülen iddiaların verginin tahakkuk aşamasında dinlenebilecek nitelikte olduğu, kağıdın düzenlenmesi ile doğan damga vergisinin kağıdın hükmünden kısmen yararlanıldığı gerekçesiyle iadesinin mümkün olmadığı belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ: Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun bozma kararındaki esaslara uygun olmayan temyize konu kararın, Kurul kararının gereği yerine getirilmek üzere bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE : İLGİLİ MEVZUAT: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Temyizen verilen karar üzerine yapılacak işlem” başlıklı 6545 sayılı Kanun ile değişik 50. maddesinin (3), (4) ve (5) numaralı fıkralarında şu kurallara yer verilmiştir: “3. Bölge idare mahkemesi, Danıştayca verilen bozma kararına uyabileceği gibi kararında ısrar da edebilir. 4. Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılır. 5. Bölge idare mahkemesi, bozmaya uymayarak kararında ısrar ederse, ısrar kararının temyizi hâlinde, talep, konusuna göre Danıştay İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulunca incelenir ve karara bağlanır. Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulması zorunludur.” HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Uyuşmazlıkta, ihale kararı üzerine düzenlenen sözleşmenin feshedilmesi üzerine davacı tarafından sözleşmeden doğan damga vergisinin tamamının faiziyle birlikte iadesi istenmiştir. Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun bozma kararında, ihale kararı üzerine düzenlenen sözleşmenin feshedildiği tarihten sonraki dönemde sözleşme yürürlükte olmadığından hükümlerinden yararlanılabilecek nitelikte bir belgenin bulunduğundan söz edilemeyeceği, dolayısıyla damga vergisinin konusunu oluşturan sözleşmenin dayanağı ihale kararının yargı yerlerince iptal edilmesi halinde, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonraki döneme isabet eden damga vergisi yönünden vergi hatasının bulunduğu belirtilmiştir. Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun bozma kararına uymak zorunda olan Vergi Dava Dairesince, davacı tarafından sözleşmenin hükümlerinden yararlanılan ve yararlanılmayan dönemler bakımından herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın sözleşmeden doğan damga vergisinin tamamının faiziyle birlikte iadesine karar verilmiştir. Bu durumda, Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun bozma kararındaki esaslara uygun olmadığı anlaşılan temyize konu kararda hukuka uygunluk bulunmamaktadır. KARAR SONUCU : Açıklanan nedenlerle; 1- Davalının temyiz isteminin KABULÜNE, 2- … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, 3- Yeniden verilecek kararda karşılanacağından, yargılama giderleri hakkında hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına, 25/12/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.Paylaş:
