Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 312. maddesi, feragat ve kabul durumlarında yargılama giderlerinin kim tarafından karşılanacağını düzenler. Gündelik yaşamda sıkça karşılaşılan bu durumlar, hukukun temel prensiplerinden biri olan ‘masrafların kimin tarafından karşılanacağı’ sorusunu gündeme getirir. Bu yazıda, HMK’nın 312. maddesinin kapsamı, Yargıtay’ın konuya ilişkin içtihatları ve günlük hayattan örneklerle bu maddenin uygulanışı ele alınacaktır.

Feragat ve Kabul Durumunda Gider Sorumluluğu

HMK’nın 312. maddesi, feragat veya kabul durumlarında yargılama giderlerinin, bu beyanda bulunan tarafça karşılanacağını belirtir. Eğer feragat veya kabul, davaya konu olan talebin sadece bir kısmıyla ilgiliyse, yargılama giderlerine mahkumiyet de buna göre belirlenir. Örneğin, bir alacak davasında alacaklının, alacağının bir kısmından feragat etmesi durumunda, yargılama giderlerinin hesaplanmasında bu feragat dikkate alınır. Bu, hukukun, tarafların dava sürecindeki iradelerine saygı gösterdiğinin bir göstergesidir.

Davalının Yargılama Giderlerinden Sorumluluğu

Madde ayrıca, davalının davanın açılmasına kendi hâl ve davranışıyla sebebiyet vermemesi ve yargılamanın ilk duruşmasında davacının talep sonucunu kabul etmesi durumunda, yargılama giderlerini ödemekten muaf tutulacağını öngörür. Bu durum, davalının davacının talebini kabul ederek davanın daha fazla uzamasını ve ek masrafların yapılmasını önlemesini teşvik eder. Günlük hayattan bir örnek vermek gerekirse; bir kira alacağı davasında, davalı kiracı, davacı ev sahibinin talebini ilk duruşmada kabul ederse, yargılama giderlerinden sorumlu tutulmaz.

Yargıtay Kararları Işığında HMK 312

Yargıtay’ın HMK 312’ye ilişkin kararları, bu maddenin uygulanmasına dair önemli içgörüler sunar. Örneğin, Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin 2017/7426 sayılı kararında, temyiz aşamasında feragat edilmesi durumunda, mahkemenin hükmün bozulması gerektiğine karar vermiştir. Bu, davadan feragatin, dava sürecinin herhangi bir aşamasında mümkün olduğunu ve önemli hukuki sonuçlar doğurabileceğini gösterir. Yargıtay kararları, hukuk pratiğinde HMK 312’nin nasıl yorumlanıp uygulandığını göstermesi açısından büyük önem taşır.

Sonuç: HMK’nın 312. maddesi, feragat ve kabul durumlarında yargılama giderlerinin sorumluluğuna ilişkin önemli düzenlemeler içerir. Yargıtay kararları, bu maddenin uygulanmasına dair yargı pratiğini zenginleştirirken, günlük hayattan örnekler ise hukuki kavramların somut durumlarla nasıl ilişkilendirileceğini gösterir. Bu düzenleme, hukukun, dava süreçlerinde tarafların iradelerine verdiği önemi ve masrafların adil bir şekilde paylaştırılmasını hedeflediğini ortaya koyar.

Paylaş: