Eşit Muamele İlkesine Aykırı İşlem Hakkında Danıştay Kararı
📜 Danıştay Karar Künyesi
13. Daire – 2023/369 – 2023/3091 – 19.06.2023
🔎 Karar Özeti
Maden arama ruhsat ihalesine yapılan itirazda, Taşınmaz Komisyonu’nun kararının hukuka aykırı olduğu ve eşit muamele ilkesine aykırı davranıldığı belirtilmiştir. İdare Mahkemesi tarafından reddedilen dava, Danıştay 13. Dairesi tarafından incelenmiş ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Karar İçeriği
T.C. D A N I Ş T A Y ONÜÇÜNCÜ DAİRE Esas No:2023/369 Karar No:2023/3091 TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Madencilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. VEKİLİ : Av. … KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1. … Bakanlığı … VEKİLİ : Av. … 2. … Genel Müdürlüğü … VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Av. … İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nce (MAPEG) 12/05/2022 tarihinde gerçekleştirilen Bitlis ili hudutlarında bulunan ER:… sayılı IV. Grup maden sahasına yönelik ruhsat ihalesinin uygun bulunmamasına ilişkin … tarih ve … sayılı MAPEG işlemiyle davacıya bildirilen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu’nun (Taşınmaz Komisyonu) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davalı MAPEG’in 20/12/2022 tarihli ara kararına cevabi yazısında; “Maden sahaları zaman zaman taban ihale bedelleri üzerinden ruhsatlandırılmakla birlikte zaman zaman da taban ihale bedelinin onlarca kat fazlasına ruhsatlandırılabilmektedir. Bu husus büyük ölçüde sahanın konumu ve rezerv bilgileri de dikkate alındığında piyasa şartlarıyla ilişkili olup piyasa şartları ihale taban bedelinin belirlendiği dönem ile ihale işlemlerinin nihayete ereceği dönem arasında geçen sürede dahi ciddi farklılıklar gösterebilmektedir. Bu itibarla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonunun Devlet’e gelir getiren taşınmazların hangi şekilde en verimli kullanacağı hususunda takdir hakkı bulunmakta olup sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı, piyasa şartları ve rekabet koşulları dikkate alınmış ve verilen tekliflerin kamu yararına uygun bulunmadığı değerlendirilmiştir.” hususlarına yer verildiği, bu gerekçelerden de anlaşılacağı üzere davacı tarafından teklif edilen tutarın ekonomik, elverişli ve kamu yararına uygun olmadığının değerlendirildiği, bu durumda, maden sahalarına yönelik arama ruhsat ihalelerini sonuçlandıran ihale komisyonu kararlarının hukukîliğini ve yerindeliğini denetlemek üzere yetkilendirilen Taşınmaz Komisyonu’nun “sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı, piyasa şartları ve rekabet koşulları” gerekçesinin, ihaleye sadece bir isteklinin katılması olgusunu açıklayan bir gerekçe niteliğinde olduğu, bu tür bir rekabet eksikliğinin ihale kararının uygunluğunu denetleyen makam tarafından fiyatın ekonomik olmaması nedeniyle ihale kararının uygun bulunmaması için yeterli bir sebep olarak değerlendirilebileceği, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde bir katılımcının olması nedeniyle yeterli rekabetin gerçekleşmemesinin yanı sıra, MAPEG yazısında belirtilen “sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı, piyasa şartları ve rekabet koşulları” olguları da göz önünde bulundurularak bir karara varılmasının idarenin bu konuda sahip olduğu takdir yetkisi kapsamında olduğu, takdir yetkisinin kamu yararı gözetilerek kullanıldığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işlemin kanunî dayanağının ve geçerli bir hukukî sebebinin bulunmadığı, hukukî güvenlik ilkesinin ihlâl edildiği, idarenin takdir yetkisinin hukuka uygun ve ölçülü kullanılması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından, 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca oluşturulan Taşınmaz Komisyonu’nca dava konusu maden sahasının arama ruhsat ihalesinin uygun bulunmadığı, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki maden sahalarının ruhsatlandırılmasına yönelik ihalelerin kamu yararı dikkate alınarak değerlendirildiği; davalı MAPEG tarafından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : İdarî vesayete ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesi gerektiğine yönelik Anayasa’nın 127. maddesi dikkate alındığında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bağlı kuruluşu olan ve kamu tüzel kişiliğini haiz MAPEG tarafından sonuçlandırılan ihalenin uygun bulunmamasına yönelik 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’ne dayalı olarak tesis edilen dava konusu Taşınmaz Komisyonu kararında yetki unsuru bakımından hukuka uygunluk bulunmadığından, temyiz isteminin kabulüne, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: ESAS YÖNÜNDEN: MADDİ OLAY : MAPEG tarafından 12/05/2022 tarihinde Bitlis ilinde bulunan ER: … sayılı IV. Grup maden ruhsatı ihalesi gerçekleştirilmiştir. İhaleye tek istekli olarak katılan davacı tarafından kapalı zarf içerisinde sunulan teklif mektubu ile 1.000.000,00-TL teklif edilmiş, ihale komisyonunun 12/05/2022 tarihli kararı ile bu bedel üzerinden ihale davacının uhdesinde bırakılmış, ihale bedeli yatırma takip çizelgesi düzenlenerek ihale tamamlanmıştır. İhale komisyonunun ihaleyi sonuçlandıran kararı, 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca Taşınmaz Komisyonu’na sunulmuş, … tarih ve … sayılı Taşınmaz Komisyonu kararı ile dava konusu ihalenin uygun bulunmadığına karar verilmiştir. İhale onayının uygun bulunmamasına yönelik Taşınmaz Komisyonu kararının … tarih ve … sayılı MAPEG işlemiyle davacıya bildirilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 2709 sayılı Anayasa’nın “Kanun önünde eşitlik” başlıklı 10. maddesinin 5. fıkrasında, Devlet organları ve idare makamlarının bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda oldukları kurala bağlanmıştır. 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Madencilik faaliyetlerinde izinler” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında, (…) ilk müracaat veya ihale yolu ile yapılacak ruhsatlandırmalarda müracaatın yapılacağı alanların diğer kanunlar ile getirilen kısıtlamalar göz önüne alınarak Bakanlıkça ruhsat müracaatına kapatılabileceği, kısıtlama gerekçesi ortadan kalkan alanların ihale yoluyla aramalara açılacağı, bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlamanın ancak kanunla düzenleneceği; “İlk müracaat ve ruhsatlandırma” başlıklı 16. maddesinde, I. Grup (b) bendi madenlerde 50 hektarı, II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerde 100 hektarı geçmeyecek şekilde doğrudan işletme ruhsatı; II. Grup (b) bendi madenlerde 100 hektarı, III. Grup madenlerde 500 hektarı, IV. Grup madenlerde 2.000 hektarı geçmeyecek şekilde ve tamamı denizlerde verilen III. ve IV. Grup madenlerde 50.000 hektarı geçmeyecek şekilde, V. Grup madenlerde 1.000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı düzenleneceği, ihale yolu ile hak sağlanan sahaların ihale bedelinin yatırılmasını müteakip iki ay içinde ön inceleme raporu ile arama dönemi faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin verilmesi ve ruhsat bedelinin yatırılması hâlinde arama ruhsatı verileceği, ruhsat bedelinin yatırılmaması ve bu belgelerin tamamlanmaması durumunda bu alanların başka bir işleme gerek kalmaksızın ihalelik saha konumuna geleceği kurala bağlanmıştır. 12/09/2018 tarih ve 30533 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde, “Kamu kurum ve kuruluşları (belediyeler ve il özel idareleri hariç) ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketler, kendi mülkiyetlerinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek veya bunların şirketlerine, gerçek veya tüzel kişilere; satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri her türlü tasarrufa yönelik işlemlerini, bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kamu kurum ve kuruluşlarında bakan yardımcısı, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında üst yönetici başkanlığında teşkil ettirilen komisyonlar vasıtasıyla yapacaklardır. Söz konusu komisyonlarca izin başvuru ve sonuçları Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında Cumhurbaşkanlığına bildirilecektir. (…)” kuralı yer almıştır. Maden Sahaları İhale Yönetmeliği’nin “İhalenin sonuçlanması” başlıklı 21. maddesinde, ihale komisyonunun, teklif edilen ihale bedelini uygun görmesi hâlinde ihaleyi kazanan ilgiliye, ihale bedelini yatırması için on iş günü, ihaleye birden fazla kişinin katılması hâlinde ikinci ve sonraki teklif sahiplerine beşer iş günü süre vereceği, ihale bedeli yatırma takip çizelgesi sıralamasında kendisinden önceki müracaatçının yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, ihale bedelini yatırma sırası gelen müracaatçının teklif ettiği ihale bedelini beş iş günü içinde ilgili yerlere yatırmak zorunda olduğu, ihale bedeli yatırma takip çizelgesinin müracaatçıların takip etmeleri için Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün internet sayfasında yayımlanacağı, müracaatçıya ayrıca tebligat yapılmayacağı, ihaleyi kazananın ve sırası gelenin süresi içerisinde ihale bedelini yatırmasının zorunlu olduğu, aksi hâlde müracaatçı hakkını kaybedeceği ve ihale teminatının irat kaydedileceği, ihaleyi kazananların ihale bedelini yatırıncaya kadar sıralamadaki diğer müracaatçıların ihale teminatlarının iade edilmeyerek bekletileceği, sırası gelen müracaatçının ihale bedelini yatırması hâlinde ihale sürecinin son bulacağı ve sıralamada sonra gelen müracaatçıların ihale teminatlarının iade edileceği, ihale işlemi sonucunda değerlendirme dışı kalan teklif sahiplerinin ihale teminatlarının ihaleden sonra iade edileceği; “İhale işleminin kesinleşmesi” başlıklı 22. maddesinde, ihalenin Genel Müdürlük Makamının onayı ile kesinleşeceği, sahaların ihalesinden elde edilen gelirlerin genel bütçeye gelir kaydedileceği, bu Yönetmelik kapsamındaki iş ve işlemler için ihtiyaç duyulan harcamaların Bakanlık bütçesinden karşılanacağı kurala bağlanmıştır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 27/06/2019 tarih ve 1295 sayılı Bakan Olur’u ile Bakan Yardımcısı Başkanlığında, Müsteşar Yardımcısı, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdür Yardımcısı’ndan oluşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu oluşturulmuş; Taşınmaz Komisyonu’na ihale komisyonunun ihaleyi sonuçlandıran kararlarının uygunluğunu değerlendirme görevi verilmiş; Maden Sahaları İhale Yönetmeliği’nin 22. maddesinde yer verilen ihalenin Genel Müdürlük makamının onayı ile kesinleşeceği kuralı ile uyumlu olarak Taşınmaz Komisyonu’nda Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü’ne de yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Maden sahası arama ruhsatına hak kazananların ihale yöntemiyle belirleneceği kanunla düzenlenmiş; ihale onay süreci hakkında kanunda açık bir düzenlemeye yer verilmemiş; 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile, kamu kurumlarının mülkiyetinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarının satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri her türlü tasarrufa yönelik işlemlerinin bakan yardımcısı başkanlığında teşkil ettirilen komisyonlar vasıtasıyla yerine getirilmesi öngörülmüş; maden sahalarına yönelik arama ruhsat ihalelerinin sonuçlandırılması 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi kapsamındaki tasarruflar arasında değerlendirilerek ihale komisyonu tarafından sonuçlandırılan ihalelerin uygunluğunu değerlendirme yetkisi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Olur’u ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu’na verilmiş; Taşınmaz Komisyonu’nda maden sahası ihalelerinin onay makamı olan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü’ne de yer verilmiştir. 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile Taşınmaz Komisyonu’na ve Maden Sahaları İhale Yönetmeliği’nin 22. maddesi ile Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü’ne ihale komisyonu tarafından sonuçlandırılan ihaleleri onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sadece mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle ihale yetkilisinin yerindelik denetimi yaparak kamu menfaatini koruması amacına yönelik olup son kez genel bir değerlendirme yapılarak kamu menfaatini kollamak üzere ihale kararlarını uygun bulma veya uygun bulmayarak maden sahalarına ilişkin ihalelerin iptalini sağlama amacı taşımaktadır. Dolayısıyla, maden arama ruhsatı ihalelerinde ihale yetkilisi olan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü’nün de üyesi olduğu Taşınmaz Komisyonu’nun ihale komisyonunca verilen nihaî kararları uygun bulma veya bulmama konusunda takdir yetkisi bulunmakta olup, bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve ihale kararının uygun bulunup bulunmadığına ilişkin olarak mâkûl ve meşrû sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir. Buna göre, hem hukuka uygunluk hem de yerindelik denetimi yapan Taşınmaz Komisyonu tarafından ihale kararının uygun bulunması veya bulunmamasına yönelik idarî kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, Taşınmaz Komisyonu’na ihale komisyonu kararlarını uygun bulma zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle yetkinin ihaleyi onaylamama yönünde kullanılması hâlinde, bu yetkinin kamu yararına uygun olarak kullanıldığının ispatı bakımından, Taşınmaz Komisyonu’nca kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihaleyi uygun bulmama işleminin idarî davaya konu edilmesi hâlinde davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ile mahkemece re’sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular, işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise, ihaleyi onaylamama işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerekir. Öte yandan, idarenin işlem ve eylemlerinde Anayasa’nın 10. maddesinde yer verilen kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda olduğuna yönelik kural uyarınca, dava konusu ihalede eşit muamele ilkesine uygun davranılıp davranılmadığı ve idarenin eşit muamele ilkesine uygun davranma zorunluluğunu ortadan kaldıran dava konusu ihaleye özgü gerekçelerin bulunup bulunmadığının da irdelenmesi gerekir. Dosyanın incelenmesinden, Bitlis ilinde bulunan IV. Grup maden sahasına ilişkin 12/05/2022 tarihinde gerçekleştirilen ruhsat ihalesine davacı şirketin tek istekli olarak katıldığı, açık artırma aşamasına geçilmeden kapalı zarfın sunulmasıyla ihalenin tamamlandığı, kapalı zarf içerisinde sunduğu 1.000.000,00-TL teklif fiyatı ile ihalenin davacı şirket uhdesinde kaldığı, ihale komisyonunun ihaleyi sonuçlandıran kararının 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca Taşınmaz Komisyonu’na sunulduğu, Taşınmaz Komisyonu’nun … tarih ve … sayılı kararı ile ihale komisyonu kararının uygun bulunmadığı, anılan kararın … tarih ve … sayılı MAPEG işlemiyle davacı şirkete bildirilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, İdare Mahkemesi’nce katılımcı sayısının 1 (bir) olması nedeniyle yeterli rekabetin gerçekleşmemesinin yanı sıra, MAPEG yazısında belirtilen “sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı, piyasa şartları ve rekabet koşulları” olguları da göz önünde bulundurularak bir karara varılmasının idarenin bu konuda sahip olduğu takdir yetkisi kapsamında olduğu ve takdir yetkisinin kamu yararı gözetilerek kullanıldığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu ihalede eşit muamele ilkesine uygun davranılıp davranılmadığı ve idarenin eşit muamele ilkesine uygun davranma zorunluluğunu ortadan kaldıran dava konusu ihaleye özgü gerekçelerin bulunup bulunmadığının irdelenmesi amacıyla Dairemizin 29/03/2023 tarihli ara kararıyla davalı idarelerden; dava konusu ihalenin yapıldığı 12/05/2022 tarihinde gerçekleştirilen bütün maden ruhsatı ihalelerine ait taban ihale bedelleri, katılımcı sayısı, isteklilerce teklif edilen bedeller, ihale sonucu ortaya çıkan bedeller, ihale komisyonu kararları ile bu tarihte gerçekleştirilen ihalelerden Taşınmaz Komisyonu tarafından uygun bulunan ve uygun bulunmayan ihalelerin tamamına ilişkin bilgiler ile Taşınmaz Komisyonu’nun 16/08/2022 tarihli kararı ile uygun bulunan ve uygun bulunmayan bütün maden ruhsatı ihalelerine ait taban ihale bedeli, katılımcı sayısı, isteklilerce teklif edilen bedeller, ihale sonucu ortaya çıkan bedeller ile ihale komisyonu kararlarını içeren bilgilerin liste hâlinde gönderilmesinin istenilmesine ve ER: … sayılı maden sahasına yönelik ruhsat ihalesinin uygun bulunmamasına ilişkin dava konusu Taşınmaz Komisyonu kararının maddî ve hukukî gerekçelerinin, aynı tarihte uygun bulunan ve uygun bulunmayan diğer maden ruhsatı ihaleleri de göz önünde bulundurularak somut, açık ve anlaşılır bir şekilde açıklanmasının istenilmesine karar verilmiştir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 15/05/2023 tarihli cevabî yazısı ekinde, Taşınmaz Komisyonu’nca dava konusu ihalenin uygun bulunmama gerekçesi “(…) Maden sahaları zaman zaman taban ihale bedelleri üzerinden ruhsatlandırılmakla birlikte zaman zaman da taban ihale bedelinin onlarca kat fazlasına ruhsatlandırılabilmektedir. Bu husus büyük ölçüde sahanın konumu ve rezerv bilgileri de dikkate alındığında, piyasa şartlarıyla ilişkili olup piyasa şartları ihale taban bedelinin belirlendiği dönem ile ihale işlemlerinin nihayete ereceği dönem arasında geçen sürede dâhi ciddi farklılıklar gösterebilmektedir. (…) Taşınmaz Komisyonu tarafından (…) sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı, piyasa şartları ve rekabet koşulları dikkate alınarak yapılan değerlendirmede dava konusu teklifin kamu yararına uygun bulunmadığı (…)” şeklinde belirtilmiş; Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün 11/05/2023 tarihli cevabî yazısı ekinde, 12/05/2022 tarihinde gerçekleştirilen ihaleler ile Taşınmaz Komisyonu tarafından 16/08/2022 tarihinde uygunluk değerlendirmesi yapılan ihalelere ilişkin bilgilere tablo hâlinde yer verilmiştir. Mahkemece, katılımcı sayısının 1 (bir) olması nedeniyle yeterli rekabetin gerçekleşmemesinin yanı sıra “sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı, piyasa şartları ve rekabet koşulları” olguları da göz önünde bulundurularak bir karara varılmasının idarenin bu konuda sahip olduğu takdir yetkisi kapsamında olduğu ve takdir yetkisinin kamu yararı gözetilerek kullanıldığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiş ise de; Dairemizin 29/03/2023 tarihli ara kararı üzerine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve MAPEG tarafından gönderilen cevabî yazıların içeriği, yazı ekinde yer verilen 12/05/2022 tarihli ihaleler ve Taşınmaz Komisyonu tarafından 16/08/2022 tarihinde uygunluk değerlendirmesi yapılan ihalelere ilişkin tablo halinde sunulan bilgiler birlikte değerlendirildiğinde, taban ihale bedeli 113.132,00-TL olarak belirlenen dava konusu IV. Grup maden ruhsatı ihalesi ile aynı maden grubunda, aynı taban ihale bedeline sahip, tek isteklinin bulunduğu ve ihale sonucunda ortaya çıkan bedelin birbirine yakın olduğu ihalelerden bazıları Taşınmaz Komisyonu tarafından uygun bulunmasına karşın, davacı şirket uhdesinde bırakılan ER: … sayılı maden ruhsatı ihalesinin uygun bulunmadığı ve anılan sahaya ilişkin ihale bakımından eşit muamele ilkesine aykırı davranılmasını haklı kılan somut gerekçelerin de ortaya konulamadığı anlaşılmaktadır. Dava konusu ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunan ihale yetkilisinin yerindelik denetimi yaparak kamu menfaatinin korunması amacına yönelik düzenlemeler uyarınca oluşturulan ve ihaleyi kesinleştirme yetkisi uhdesinde bulunan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü’nün de yer aldığı Taşınmaz Komisyonu’nun, ihale sonucu ortaya çıkan teklifin ve ruhsatlandırma talebinin uygun görülmesi hâlinde kamu zararına neden olunabileceği, bu nedenle ihale sonucu oluşan bedelin uygun bulunmayarak söz konusu ihale sahasının yeniden taban ihale bedeli belirlemek suretiyle tekrar ihaleye çıkılması yönündeki değerlendirmesinin, ihale kararının uygun bulunmaması için yeterli bir sebep olarak göz önünde bulundurulabileceği ve MAPEG tarafından sonuçlandırılan ihalelerin uygunluğunu değerlendirme noktasında takdir yetkisinin bulunduğu açık olmakla birlikte, dava konusu ihaleyle özdeş nitelikteki (aynı maden grubunda, aynı taban ihale bedeline sahip, tek isteklinin bulunduğu ve ihale sonucunda ortaya çıkan bedelin birbirine yakın olduğu ihaleler) maden ruhsatı ihalelerine ilişkin onaylar uygun bulunmuşken (örneğin, dava konusu ihaleyle aynı tarihte yapılan taban ihale bedeli 113.132,00-TL olarak belirlenen ve 114.000,00-TL teklif bedeliyle sonuçlanan ER: … sayılı sahaya ilişkin ihale onayı uygun bulunmuştur.), 1.000.000,00-TL olarak teklif edilen ihale bedeli taban ihale bedelinin yaklaşık 9 katı olmasına karşın dava konusu ihale bakımından farklı karar alınmasını haklı kılan somut gerekçelerin ortaya konulamaması nedeniyle, Taşınmaz Komisyonu’na verilen takdir yetkisinin objektif esaslara, eşit muamele ilkesine ve takdir yetkisinin veriliş amacına uygun kullanılmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, eşit muamele ilkesine aykırı olarak tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet görülmemiştir. KARAR SONUCU : Açıklanan nedenlerle; 1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, 2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA, 3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE, 4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı … -TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … -TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, 5. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine, 6. Kullanılmayan ilk derece aşamasındaki … -TL ile temyiz aşamasındaki … -TL yürütmeyi durdurma harçlarının istemi hâlinde davacıya iadesine, 7. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, 8. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 19/06/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.Paylaş:
