Staj Bedellerinin Dağıtımı Hakkında Danıştay Kararı
📜 Danıştay Karar Künyesi
8. Daire – 2023/606 – 2023/5547 – 09.11.2023
🔎 Karar Özeti
Danıştay, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği’nin ‘Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi’ kapsamında alınacak bedellerin odalara dağıtılması konusunda hukuka uygun olduğuna ve bu düzenlemelerin geçerli olduğuna karar vermiştir.
Karar İçeriği
T.C. D A N I Ş T A Y SEKİZİNCİ DAİRE Esas No : 2023/606 Karar No : 2023/5547 DAVACI : … VEKİLİ : Av. … DAVALILAR : 1- … Odaları Birliği VEKİLİ : Av. … 2- …Odası VEKİLİ : Av. … DAVANIN KONUSU : 1. Dava davacının yönetim kurulu üyesi olduğu Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile, 2. Kararın dayanağı olan ve 07/10/2016 tarih ve 80 sayılı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilerek yürürlüğe konulan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği’nin “Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi”nin 5. bölümünde yer alan “Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez.” düzenlemesinin iptali istenilmektedir. DAVACININ İDDİALARI : Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yönetim kurulu üyesi olduğu, 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Oda Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesinin kendisi ve ve iki üyenin şerhine karşılık dörde üç oyçokluğu ile kabul edildiği, oda saymanının görev ve yetkileri Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 26/A maddesinde sayılmış olup, oda genel kurulunca kabul edilmiş gelir bütçesinde öngörülmüş bir gelir kaleminin alınmaması teklifinde bulunmanın oda saymanın görevleri arasında bulunmadığı, ayrıca, 3568 sayılı Kanunun 23. maddesinde ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 12. maddesinde yönetim kurulunun görevlerinin sayıldığı, oda yönetim kurulunun bütçe teklifini oda genel kurulunun teklifine sunmak ve oda genel kurulunca alınan kararları uygulamakla yükümlü olduğu, gelir bütçesinde öngörülmüş bir gelir kaleminin kaldırılmasına karar vermek oda yönetim kurulunun görevleri arasında bulunmadığı için kararın hukuka aykırı olduğu belirtilmektedir. 3568 sayılı Kanunun 16. maddesinde “Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirlerin” oda gelirleri arasında belirtildiği, 22. Oda genel kurulu kararında, staj gelirleri başlığı altında yer alan staj müracaat ücretlerinin 01/01/2017-31/12/2017 dönemi gelir bütçesi içinde gelir kalemi olarak kabul edildiği, 3568 sayılı Kanunun 30. maddesinde ise Birliğin gelirleri sayıldığı ve staj müracaat ücretinin yer almadığı, Odanın 3568 sayılı Kanunun kendisi için öngördüğü bir gelir kalemi olan staj müracaat ücretlerini tahsil ettiği, eğer söz konusu bedeller Oda tarafından tahsil edilirse en fazla %10 Birlik payının gönderileceği, ancak Birliğin hukuka aykırı uygulama ile bedelleri kendisi tahsil ederek bedelin yarısını odaya gönderdiği belirtilerek hukuka aykırı işlemlerin iptali gerektiği iddia edilmektedir. DAVALILARIN SAVUNMASI : Türkiye Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Birliği Savunması: Usul yönünden, TÜRMOB Yönetim Kurulu’nun 07/06/2018 tarihli kararı ile Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin iptali istenen 5. maddesinin 2. fıkrasında değişiklik yapıldığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Esas yönünden, 3568 sayılı Kanunun 50. maddesi ile staj ve sınavlarla ilgili konuların Yönetmelikle belirlenmesi konusunda yetki verildiği, bu kapsamda 23/08/1997 tarih ve 23089 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği’nin yürürlüğe girdiği, ayrıca, Odalarda ve şubelerde staj ve sınav konularında birlikteliği sağlamak üzere 07/10/2016 tarih ve 80 sayılı Birlik Yönetim Kurulu kararı ile Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin kabul edildiği, staj yapmak için Odalara başvuran adaylardan, odalardan ayrıca ücret talep edildiği hususuna ilişkin yakınmalar olduğu, 2009 tarihli Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu raporunda, Birlik tarafından belirlenen ücretlerin odaları da kapsayacak şekilde belirlenmesi sebebiyle odalarca ayrıca ücret tahsilinin mükerrer ve yersiz olduğu, gerekli düzenlemelerin yapılarak bu duruma son verilmesi gerektiğinin belirtildiği, gerek kuruma intikal eden başvurular gerek Maliye Bakanlığı raporu doğrultusunda … tarih ve … sayılı yazı ile Yönerge hükümleri Odalara hatırlatılarak odalara ilave ücret talep edilmemesi gerektiğinin belirtildiği savunulmaktadır. Ayrıca, tüm odaların katılımıyla toplanan Birlik Genel Kurulu’nun, Birlik bütçesini kabul edip onayladığı, bu bütçe ile staj gelirleri ile buradan odalara aktarılan payların belirlendiği, Birlik Yönetim Kurulu tarafından, her yıl staj dosya ve başvuru bedellerinin belirlendiği, Odalar adına bu gelirlerin toplandığı ve odalara dağıtıldığı, Anayasanın 135. maddesinde, mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamanın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının görevleri arasında sayıldığı, 3568 sayılı Kanun’un 29. maddesi ile odalar arasında uygulama birlikteliğini sağlamaya yönelik tedbirleri almak ve bunun için gerekli düzenlemeleri yapmak görev ve yetkilerinin verildiği, bu kapsamda Birlikçe yapılan işlemin, staja başvuran adayların fahiş ücretler ödemelerine engel olmak, Türkiye genelinde bir uygulama birlikteliği sağlamak, adaylardan verilen hizmetlere karşılık olan kanuni gelirleri toplamak ve bunu belli esaslar dahilinde yine odalara dağıtmaktan ibaret olduğundan dava konusu işlemlerde kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı, tam aksine bir gerekliliğin ürünü olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Savunması: Usul yönünden, davacının 2013 yılından beri Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasının yönetim kurulu üyesi olduğu, meslek mensubu olmadığından düzenleyici işlemin davacı hakkında uygulanmasının mümkün olmadığı, bu nedenle, davacının İYUK 7/4 hükmüne göre, düzenleyici işlem kendisi hakkında uygulanmış gibi, hem düzenleyici işlem hem de Bursa SMM Odası tarafından alınan karara karşı karar tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açması mümkün olmadığından davanın süreaşımı nedeniyle reddi gerektiği, ayrıca, Bursa Odası tarafından alınan karar ile davacının menfaatinin ihlal edilmesi mümkün olmadığından, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği belirtilmiştir. Esas yönünden, oda saymanının yönetim kurulu üyesi olarak görüşülmesini istediği hususları oda sekreterine bildirerek gündeme getirilmesini sağlayabileceği, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 14. maddesinde, Yönetim Kurulu toplantılarında görüşülecek konuların bir gündeminin yapılacağı, gündemi, Oda Sekreterinin Başkana danışarak hazırlayacağı, Yönetim Kurulu üyelerinin, olağanüstü haller dışında gündeme alınmasını isteyecekleri maddeleri üç gün evvel Oda Sekreterine bildireceklerinin açıkça belirtildiği, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 15. maddesinde, “… yeni bir fasıl açılma ihtiyacı doğduğunda, TÜRMOB Başkanlığına bilgi verilerek Oda Yönetim Kurulu tarafından yeni fasıl açılır ve gerekli aktarmalar o yıla ait yedek ödenekten yapılır.” denilerek bütçe ödenekleri arasında aktarma yapma yetkisine sahip olduğundan kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : … DÜŞÜNCESİ : Danıştay Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar olanağı tanınmadığı dikkate alındığında, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı dikkate alınarak dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. DANIŞTAY SAVCISI : … DÜŞÜNCESİ : Dava; davacının yönetim kurulu üyesi olduğu Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile anılan kararın dayanağı olan ve 07/10/2016 tarih ve 80 sayılı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilerek yürürlüğe konulan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinin “Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi”nin 5. bölümünde yer alan “Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez.” düzenlemesinin iptali istemiyle açılmıştır. Danıştay Sekizinci Dairesinin 19/10/2021 tarih ve E:2018/1976, K:2021/4616 sayılı kararıyla; “…3568 sayılı Kanun’da staj ücretlerinin odanın gelirleri arasında sayıldığı dikkate alındığında, staja ilişkin bedellerin, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılacağına ilişkin dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı; TÜRMOB tarafından belirlenen ücretin Birlik tarafından tahsil edilerek odalara dağıtımının sağlanması hususunda hukuka uygunluk görülmemesi karşısında, dava konusu Yönerge düzenlemesinin ‘Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez.’ kısmında ve bu Yönerge düzenlemesi dikkate alınarak Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesinde de hukuka uygunluk bulunmadığı” gerekçesiyle dava konusu düzenlemeler ipral edilmiştir. Sekizinci Dairenin yukarıda yer verilen kararının temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 15/09/2022 tarih ve E:2022/1104, K:2022/2514 sayılı kararıyla; “Dava konusu Yönerge hükmü yönünden; TÜRMOB Yönetim Kurulunun 07/06/2018 tarihli kararı ile Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin iptali istenen 5. bölümünün 2. kısmı değiştirilerek dava konusu hüküm yürürlükten kaldırılmış, bununla birlikte Yönergenin 6.6.1 maddesinin 8. fıkrası; ‘Staj başvuru ve dosya bedeli, sınav bedeli dekontu. Bu bedeller hiç bir koşulda iade veya mahsup edilmez. Ancak, Oda veya TESMER Şubeleri tarafından başvuru sırasında adaylardan para alınması halinde bu bedeller, adaylar tarafından makbuz ile birlikte TÜRMOB’a bildirilmesi halinde, TÜRMOB tarafından stajyerlerin denetimi ve izlenmesi giderleri için Odalara aktarılacak tutarlardan mahsup edilir ve adaylara ödenir’ şeklinde değiştirilmiştir. Dairenin 25/06/2018 tarihli ara kararı üzerine davalı Birliğin cevabi dilekçesinde; dava konusu Yönerge’de yapılan değişiklikle, 3568 sayılı Kanun’un 16. maddesinde odaların gelir kalemleri arasında sayılan staj ücretlerinin bir hizmet karşılığı toplandığı ve odalara dağıtıldığı, merkezden planlanan, uygulanan ve denetlenen staj hizmetleri dışında oda tarafından ilave bir hizmet sunulmadığı sürece, adaylardan ilave bir ücret alınmaması gerektiği, bu gerekliliğe aykırı davranılması halinde dekontla başvuran adaya ücretin iade edileceği, bu tutarın odaya merkezden gönderilecek tutardan mahsup edileceği hususlarına açıklık getirildiğine ilişkin açıklamalar ile dava konusu Yönerge’de yapılan değişiklikler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, uygulamanın aynı şekilde devam ettiği anlaşılmaktadır. 3568 sayılı Kanun’un 16. maddesinde oda gelirlerinin içerisinde “staj ücretleri”nin yer aldığı, 30. maddesinde ise, Birliğe dahil odaların gelirlerinden alınacak payların birlik gelirleri içerisinde düzenlendiği; bu bakımdan Birliğin mevzuatta yer alan kesintiler yapıldıktan sonra staj ücretinden kalan miktarın odalara gönderilmesi hususunu kurala bağlayan dava konusu Yönerge hükmünde dayanağı üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Bu durumda, uygulamada birlikteliği sağlamak ve odalar tarafından fazla ücret tahsilinin önlenmesi amacıyla, gerek Anayasa’nın 135. maddesinde, gerekse 3568 sayılı Kanun’un 29. maddesinde belirtilen görevlerin yerine getirilmesi bakımından yetkili olduğu anlaşılan Birlik tarafından, staj ücretlerinin ve bu ücretlerin dağıtım yöntemlerinin belirlenmesine ilişkin dava konusu Yönerge hükmünde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Dava konusu Yönetim Kurulu kararı yönünden; Dava konusu Yönerge hükmünde dayanağı üst hukuk normlarına ve mevzuata aykırılık bulunmadığı ve yukarıda hükümlerine yer verilen dava konusu Yönetim Kurulu kararının, dayanağı dava konusu Yönerge hükmünün uygulamasına ilişkin hususları düzenlediği sonucuna varıldığından, dava konusu Yönetim Kurulu kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.” gerekçesiyle bozulmuştur. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 46. maddesinde; Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarına karşı Danıştayda temyiz yoluna başvurulabileceği, 2575 sayılı Danıştay Kanununun 38. maddesinde; İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği hükmü getirilirken; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında; ilk derece mahkemelerine aynı kanunda, bozmaya uymayarak eski kararında tanınan ısrar yetkisi, Danıştay dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması halinde tanınmamıştır. Bu itibarla; bakılan davada, İdari Dava Daireleri Kurulunun yukarıda yer verilen kararına uymak gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; İDDK’nın 15/09/2022 tarih ve E:2022/1104, K:2022/2514 sayılı bozma kararında belirtilen gerekçeler ile davanın reddi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: HUKUKİ SÜREÇ : Dairemizin 19/10/2021 tarih ve E:2018/1976, K:2021/4616 sayılı kararıyla, dava konusu düzenlemelerin iptaline karar verilmiştir. Kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 15/09/2022 tarih ve E:2022/1104, K:2022/2514 sayılı kararıyla kararın bozulmasına karar verilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ‘Temyiz’ başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun ‘İdari ve vergi dava daireleri kurullarının görevleri’ başlıklı 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanun’un ‘Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar’ başlıklı 49. maddesinin 4. fıkrasında da, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmıştır. Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca Danıştay Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar olanağı tanınmamıştır. Bu nedenle, bozma kararı gözönünde bulundurularak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. İNCELEME VE GEREKÇE: İLGİLİ MEVZUAT: 1982 Anayasası’nın “Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları” başlıklı 135. maddesinin 1. fıkrasında, “Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir.” düzenlemesine yer verilmiştir. 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun “Odalar, nitelikleri ve faaliyet sınırı” başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasında; “Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin odaları ayrı ayrı kurulur. Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler odaları, bu Kanunda yazılı esaslar uyarınca meslek mensuplarının ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, bu mesleklerin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve iş sahipleri ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadıyla kurulan, tüzelkişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.” düzenlemesine; “Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği” başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasında; “Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlere ait bütün Odaların katılacağı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği kurulur.” kuralına yer verilmiştir. Kanun’un “Odaların gelirleri” başlıklı 16. maddesinde; “Odaların gelirleri aşağıda gösterilmiştir. a) Odaya giriş ücreti, b) Yıllık üye aidatları, c) Yardım ve bağışlar, d) (Değişik: 10/7/2008-5786/8 md.) Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirler. (Ek fıkra: 10/7/2008-5786/8 md.) Meslek mensuplarından kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar ile mesleği fiilen icra etmeyenler, odaya giriş ücreti ve yıllık üye aidatlarını yüzde elli indirimli olarak öderler.” hükmüne; “Birliğin görevleri” başlıklı 29. maddesinde; “Birliğin görevleri aşağıda gösterilmiştir. a) Mesleğin geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapmak. b) Meslek mensuplarının menfaatlerini, mesleki ahlak, düzen ve geleneklerini korumak. c) Odaları ilgilendiren konularda yetkili mercilere görüş bildirmek. d) Odalar arasında çıkacak mesleki anlaşmazlıkları kesin olarak çözümlemek, uyulması zorunlu meslek kurallarını belirlemek. e) Bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmelikleri hazırlamak. …” düzenlemesine; “Birliğin gelirleri” başlıklı 30. maddesinde; “Birliğin gelirleri, birliğe dahil odaların gelirlerinden alınacak paylar ile birliğe ait mal varlığından sağlanan gelirler, ruhsatname ücretleri ve genel hükümler çerçevesinde elde edilen bağış ve yardımlardan meydana gelir.” hükmüne yer verilmiştir. 11/06/1990 tarih ve 20545 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetmeliği’nin “Birliğin Gelirleri” başlıklı 8. maddesinde; “Birliğin gelirleri şunlardır: A) (Değişik:RG-21/11/2007-26707) Birliğe dâhil odaların (Değişik ibare:RG-16/5/2015-29357) brüt gelirlerinin %10’unu geçmemek üzere, alınacak paylar, b) Birliğe ait mal gelirleri, c) Ruhsatname ücretleri, d) Yeminli Mali Müşavirlik mühür ücretleri, e) Genel hükümler çerçevesinde elde edilen bağış ve yardımlar, f) Diğer gelirler. g) (Ek:RG-21/11/2007-26707) Kurs ve eğitim gelirleri.” düzenlemesine yer verilmiştir. 21/02/1990 tarih ve 20440 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliği’nin “Odaların Gelirleri” başlıklı 16. maddesinde, “… d) (Değişik bent:RG-25/12/2012-28508) Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirler; 1) Oda gayrı menkullerinin kira gelirleri, her türlü faiz ve menkul kıymet gelirleri, Oda aracılığıyla üyelere sağlanan tahkim, bilirkişilik ve benzeri işlerden elde edilen ücretlerin % 4’ü ve çeşitli gelirlerdir. Mesleki kimlik belgesi bedeli olarak memur maaşı taban aylığı katsayısının 200 rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar alınır. 2) Oda için gerekli taşınmaz mal edinimi için oda genel kurulu tarafından belirlenecek katkı payları ile çalışanlar listesinin şirketler bölümüne kayıtlı şirketlerden alınacak yıllık ödentiler. 3) Genel Kurulca belirlenecek diğer gelirler. 4) Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri…” düzenlemesine yer verilmiştir. 23/08/1997 tarih ve 23089 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği’nin 4. maddesinde, “Temel Eğitim ve Staj Merkezi (TESMER): Eğitim ve staj programlarının hazırlanması ve denetlenmesi ile görevli BİRLİK bünyesinde oluşturulan merkezi” tanımına yer verilmiş, 18. maddesinde ise, “Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği staj programlarının hazırlanması, uygulanması ve denetlenmesi ile görevli bir “Temel Eğitim ve Staj Merkezi” kurar. Bu merkez; staj programlarının her yıl yenilenmesine, stajların düzenli ve disiplinli yapılmasına ve stajların denetlenmesine yönelik tedbirleri hazırlar ve odalara bildirir. Odalar, bu merkezin taleplerine uygun staj uygulamalarının yapılmasını sağlamakla yükümlüdürler. Temel Eğitim ve Staj Merkezi aday meslek mensuplarının mesleki yayınlarda yararlanabilmesi için gerekli tedbirleri alır. Temel Eğitim ve Staj Merkezi; Birlik Yönetim Kurulunca meslek mensupları arasından seçilen beş üye tarafından yönetilir. ÜyeIerin ücret veya huzur hakları Birlik Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. TESMER Yönetim Kurulunca gerekli görülen illerde Temel Eğitim ve Staj Merkezi Şubeleri açılır. Temel Eğitim ve Staj Merkezi Şubelerinin çalışma usul ve esaslarına ilişkin Yönerge TESMER Yönetim Kurulunca yürürlüğe konulur. TESMER, stajyerlerle ilgili staj kütüğünü oluşturur.” hükmü bulunmaktadır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dava konusu Yönerge hükmü yönünden; 07/10/2016 tarih ve 80 sayılı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilerek yürürlüğe konulan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği’nin “Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi”nin davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan 5. bölümünün ikinci kısmında “…Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez.” düzenlemesi yer almaktadır. TÜRMOB Yönetim Kurulu’nun 07/06/2018 tarihli kararı ile Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin iptali istenen 5. bölümünün 2. kısmı değiştirilerek dava konusu hüküm yürürlükten kaldırılmış, bununla birlikte Yönergenin 6.6.1 maddesinin 8. fıkrası; “Staj başvuru ve dosya bedeli, sınav bedeli dekontu. Bu bedeller hiç bir koşulda iade veya mahsup edilmez. Ancak, Oda veya TESMER Şubeleri tarafından başvuru sırasında adaylardan para alınması halinde bu bedeller, adaylar tarafından makbuz ile birlikte TÜRMOB’a bildirilmesi halinde, TÜRMOB tarafından stajyerlerin denetimi ve izlenmesi giderleri için Odalara aktarılacak tutarlardan mahsup edilir ve adaylara ödenir” şeklinde değiştirilmiştir. Dairemizin 25/06/2018 tarihli ara kararı üzerine davalı Birliğin cevabi dilekçesinde; dava konusu Yönerge’de yapılan değişiklikle, 3568 sayılı Kanun’un 16. maddesinde odaların gelir kalemleri arasında sayılan staj ücretlerinin bir hizmet karşılığı toplandığı ve odalara dağıtıldığı, merkezden planlanan, uygulanan ve denetlenen staj hizmetleri dışında oda tarafından ilave bir hizmet sunulmadığı sürece, adaylardan ilave bir ücret alınmaması gerektiği, bu gerekliliğe aykırı davranılması halinde dekontla başvuran adaya ücretin iade edileceği, bu tutarın odaya merkezden gönderilecek tutardan mahsup edileceği hususlarına açıklık getirildiğine ilişkin açıklamalar ile dava konusu Yönerge’de yapılan değişiklikler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, uygulamanın aynı şekilde devam ettiği anlaşılmaktadır. 3568 sayılı Kanun’un 16. maddesinde oda gelirlerinin içerisinde “staj ücretleri”nin yer aldığı, 30. maddesinde ise, Birliğe dahil odaların gelirlerinden alınacak payların birlik gelirleri içerisinde düzenlendiği; bu bakımdan Birliğin mevzuatta yer alan kesintiler yapıldıktan sonra staj ücretinden kalan miktarın odalara gönderilmesi hususunu kurala bağlayan dava konusu Yönerge hükmünde dayanağı üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Öte yandan, davalı Birlik tarafından savunmasında, staj yapmak için odalara başvuran adaylardan odaların ayrıca ücret talep ettiği hususuna ilişkin yakınmalar olduğu; 2009 Yılı Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu raporunda, “odaların büyük bir kısmının staj başvuru bedeli adı altında önemli tutarlarda ücret aldıkları ve odalar arasında alınan başvuru bedellerinin miktarları konusunda önemli ölçüde farklılık bulunduğu, Birlik tarafından belirlenen ücretlerin odaları da kapsayacak şekilde belirlenmesi sebebiyle odalar tarafından ayrıca ücret tahsilinin mükerrer ve yersiz olduğu, gerekli düzenlemelerin yapılarak bu duruma son verilmesi” gerektiğinin belirtildiği, gerek kuruma intikal eden başvurular, gerek Maliye Bakanlığı raporu doğrultusunda …tarih ve …sayılı yazı ile Yönerge hükümlerinin odalara hatırlatılarak, odalara ilave ücret talep edilmemesi gerektiğinin belirtildiği ifade edilmektedir. Bu durumda, uygulamada birlikteliği sağlamak ve odalar tarafından fazla ücret tahsilinin önlenmesi amacıyla, gerek Anayasa’nın 135. maddesinde, gerekse 3568 sayılı Kanun’un 29. maddesinde belirtilen görevlerin yerine getirilmesi bakımından yetkili olduğu anlaşılan Birlik tarafından, staj ücretlerinin ve bu ücretlerin dağıtım yöntemlerinin belirlenmesine ilişkin dava konusu Yönerge hükmünde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Dava konusu Yönetim Kurulu kararı yönünden; Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile; “TESMER’in 01/03/2017 tarih ve 0321 sayılı “Staj ve sınavlar için ek ödeme talep edilmemesi” başlıklı yazısına istisnaden, 13/09/2017 tarihli Yönetim Kurulu Saymanı önerisi görüşülmüş, öneri içeriği incelenip görüşmeye açılmıştır. 1-04-05/06/2016 tarihinde gerçekleştirilmiş olan 22. Olağan Genel Kurulunda kabul edilen 01/01/2017-31/12/2017 dönemi Gelir Bütçesi, STAJ GELİRLERİ faslında “Staj Müracaat Ücreti” beher müracaattan 500.00-TL ücret öngörüldüğü, 2-TÜRMOB-Temel Eğitim ve Staj Merkezi 01/03/2017 tarih ve 0321 sayılı yazılarında “Odalar yada TESMER Şubeleri tarafından, adaylardan ilave ödeme talep edilmemesi, Oda yada TESMER Şubesi bütçesinde bu ödemelere yer verilmiş ise bütçede gerekli düzeltmelerin yapılması, adayların ilave ödeme alınması halinde, bu tutarların TESMER tarafından adaylara iade edilerek, Oda yada TESMER Şubesine aktarılacak olan tutarlardan düşülmesine karar verilmiştir.” şeklinde ifade edildiği, 3-25/08/2017 tarihinden sonraki dönemlerde yapılacak staj müracaatlarında ilave olarak alınan 500.00-TL’nin TÜRMOB yazısı içeriğince alınmamasına, 4- 2017 Nisan ve Ağustos dönemi müracaatlarında alınan ilave ücret için yazılı olarak yapılacak itiraz ve iade taleplerinin 2. fıkra hükümleri çerçevesinde TÜRMOB-Temel Eğitim ve Staj Merkezine gereği için sevk edilmesine, 5- Staj Başvurusunda adaylar tarafından TÜRMOB’a yapılan ödemelerden BSMMMO’ya aktarılan tutarın Bütçede öngörülen tutarı kapsadığı (01/02/2017-31/05/2017) tarihli BSMMMO Saymanlık Önerisinin kabul edilmesinin Yönetim Kurulu Üyeleri SMMM Ali ÇEVDİR, SMMM A. K. ve SMMM F. A.’nın şerhlerine karşılık oy çokluğu ile kabulüne” karar verilmiştir. Dava konusu Yönerge hükmünde dayanağı üst hukuk normlarına ve mevzuata aykırılık bulunmadığı ve yukarıda hükümlerine yer verilen dava konusu Yönetim Kurulu kararının, dayanağı dava konusu Yönerge hükmünün uygulamasına ilişkin hususları düzenlediği sonucuna varıldığından, dava konusu Yönetim Kurulu kararında hukuka aykırılık görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. DAVANIN REDDİNE, 2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalı idarelerin temyiz aşamasında yaptığı …TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, 3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, 4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine, 5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 09/11/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.Paylaş:
