Taşıma İzni Reddine İlişkin Danıştay Kararı
📜 Danıştay Karar Künyesi
8. Daire – 2020/2256 – 2022/7054 – 01.12.2022
🔎 Karar Özeti
Suluova-Samsun arasında yapılmak istenen yolcu taşımacılığı için verilen taşıma izninin reddedilmesine ilişkin dava, Danıştay Sekizinci Dairesi tarafından incelenmiş ve dava konusu işlemlerin hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle iptal edilmiştir.
Karar İçeriği
T.C. D A N I Ş T A Y SEKİZİNCİ DAİRE Esas No : 2020/2256 Karar No : 2022/7054 Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği Vekili : Av. … Diğer Davalılar : 1- … Kaymakamlığı – … 2- … Valiliği Karşı Taraf (Davacı) : S.S. … Kooperatifi Başkanlığı Vekili : Av. … İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir. Danıştay Tetkik Hakimi : … Düşüncesi : İstemin reddi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü: Dava; davacı kooperatif tarafından, Suluova-Samsun arasında yolcu taşımacılığı yapılabilmesi için izin verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Samsun İl Trafik Komisyonu kararı ile … tarih ve … sayılı Suluova İlçe Trafik Komisyonu kararı ve bu kararın onaylanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Amasya İl Trafik Komisyonu kararının iptali istemiyle açılmıştır. İdare Mahkemesince, davacı kooperatifin taşımacılık yapmak istediği Suluova-Samsun otogarı arasında taşıma yapan herhangi bir özel ve tüzel kişinin bulunmadığı ve bu alanda ihtiyaç bulunduğunun açık olduğu, davacı kooperatife Suluova-Samsun otogarı arasında doğrudan ve arada yolcu almaksızın ve indirmeksizin taşıma yapmak üzere izin verilmesi gerekirken bu yolda yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemlerde kamu yararı ile mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir. Anılan Mahkeme kararının temyiz edilmesine üzerine Danıştay 15. Dairesinin 11/04/2018 tarih ve E:2015/101, K:2018/3798 sayılı temyiz kararında belirtilen, davacı kooperatifin talebinin reddine ilişkin dava konusu İl/İlçe Trafik Komisyonu kararlarının herhangi bir alt komisyon raporu veya somut veriye dayanmadığı görülmekle birlikte İdare Mahkemesi’nce, davacı kooperatif tarafından talep edilen güzergahta ihtiyaç bulunduğu değerlendirmesi dikkate alındığında; söz konusu güzergahta mevcut yolcu taşımacılığı yapan aracın bulunup bulunmadığı, mevcut ise bu araçların yeterli olup olmadığı, yolcu kapasitesini karşılayıp karşılamadıkları ya da davacı kooperatife izin verilmesi halinde atıl kapasite veya kaynak israfının oluşup oluşmayacağı hakkında herhangi bir araştırma yapılmadığı gibi bu hususların ve bilhassa Mahkeme kararına gerekçe gösterilen ihtiyaç unsurunun herhangi bir somut bilgi veya belgeyle ortaya konulamadığının görüldüğü ve bu nedenle kararın eksik inceleme ve araştırmaya dayandığı gerekçesiyle bozma kararının verildiği, … İdare Mahkemesince bozma kararına uyularak verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında, dava konusu ile ilgili olarak mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu tanzim olunan bilirkişi raporunda belirtilen hususlar ile dosyada bulunan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, başvuru konusu güzergahta yer alan yerleşim birimlerinin, yolcu yoğunlukları ve yolcu taşımacılığı yapan mevcut firmaların durumu dikkate alındığında, birden fazla taşımacıya ihtiyacı olduğunun görüldüğü, davalı idareler tarafından yolcu ve ihtiyaç durumu araştırılmak suretiyle davacı kooperatifin başvurusu yönünde işlem tesis edilmesi gerekirken, başvurunun reddi yönünde tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir. 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 1. maddesinde; Kanunun, karayolu taşımalarının ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlenmesi, taşımada düzen ve güvenliğin sağlanması, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarının belirlenmesi, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerinin, haklarının ve sorumluluklarının saptanması, karayolu taşımalarının diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirini tamamlayıcı olarak hizmet vermesi ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasının sağlanması amacıyla çıkarıldığı, 2. maddesinde; Kanunun, kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacıları, taşıma acentelerini, taşıma işleri komisyoncularını, nakliyat ambarı ve kargo işletmecilerini taşıma işlerinde çalışanlar ile taşımalarda yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapıları ve benzerlerini kapsadığı, 5. maddesinin birinci fıkrasında; taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınmasının zorunlu olduğu, üçüncü fıkrasında; taşımacılara, yetki belgesinden ayrı olarak taşımalarda kullanılacak taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren taşıt belgesi ile taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıt için düzenlenen ve taşıtta bulunması gereken taşıt kartı verileceği, dördüncü fıkrasında; taşıma işleri işletmecilerinin sayısı, yolcu ve eşya kapasitesi, taşıtların durumu, güvenlik veya benzeri nedenlerle Bakanlığın yetki belgelerinin verilmesinde sınırlamalar ve yeni düzenlemeler getirebileceği, 34. maddesinde ise; bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde taşımacılık, acente ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerde aranacak şartlar, verilecek yetki belgeleri ve taşıt belgeleri, her belge türü için gerekli olan taşıt kapasiteleri, taşıtların yaşı, nitelikleri, istiap hadleri ve terminal hizmetlerinde öngörülecek hususları düzenleyen yönetmeliklerin Bakanlıkça hazırlanarak Resmî Gazetede yayımlanacağı belirtilmiştir. Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin ”Sınırlamalar, kısıtlamalar ve geçici düzenlemeler” başlıklı 10. maddesinde; ”Bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunanların sayısı, yolcu ve eşya taşıma kapasiteleri ile bu husustaki potansiyel, yetki belgelerinde kayıtlı taşıtların durumu, haksız rekabetin önlenmesi, kamu yararının gözetilmesi, atıl kapasite oluşumunun ve kaynak israfının önlenmesi, güvenlik veya benzeri nedenlerle Bakanlık, yetki belgelerinin verilmesi ve/veya sayısında, taşıt sayıları ve/veya kapasitelerinde, taşıma hatlarında veya güzergahlarında sınırlamalar, kısıtlamalar ve/veya belirli bir süreyle sınırlı geçici düzenlemeler yapabilir. ” kuralı yer almıştır. Öte yandan, 2918 sayılı Karayolu Trafik Kanunu’nun 12. maddesinde, il ve ilçe trafik komisyonlarının kuruluş ve görevleri belirlenmiş; bu kapsamda, karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek söz konusu komisyonların görevleri arasında sayılmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden; Suluova-Ladik arasında yolcu taşımacılığı yapan davacı kooperatif tarafından güzergah üzerindeki ilçe ve beldelerde yolcu alımı yapılmadan ve Havza ve Kavak ilçe otogarlarına uğramadan 11 araç ile Suluova-Samsun güzergahında yolcu taşımacılığı yapmak istemiyle 22/02/2013 tarihinde davalı Suluova Kaymakamlığı’na başvurulduğu, bu başvuru üzerine talep edilen güzergahta yapılacak yolcu taşımacılığında sakınca olup olmadığının bildirilmesi istemiyle Samsun Valiliği’ne görüş sorulduğu, talebi değerlendirmek üzere toplanan Samsun İl Trafik Komisyonu tarafından … tarih ve … sayılı kararı ile İl Trafik Komisyonunun daha önceki toplantılarında illerine komşu il veya ilçelerden yapılan taleplerin değerlendirildiği ve arada ilçe atlanarak il merkezine herhangi bir güzergah verilmediği, talep edilen güzergah üzerindeki Havza-Kavak-Samsun arasında yeterli sayıda toplu taşıma aracının bulunduğu, atıl kapasite oluşmaması için Suluova ilçesinden hareketle Samsun otogarına yolcu taşımacılığı yapılmasının uygun olmadığına, Suluova-Havza ilçesi arası güzergah talebi olması halinde konunun ayrıca değerlendirileceğine karar verildiği, bu karar üzerine Suluova İlçe Trafik Komisyonu’nun … tarih ve … sayılı kararı ile Samsun İl Trafik Komisyonu kararına istinaden davacı kooperatifin talebinin reddedildiği ve Amasya İl Trafik Komisyonu’nun … tarih ve … sayılı kararı ile de Suluova İlçe Trafik Komisyonu kararının onaylandığı, davacı tarafından talebinin reddine ilişkin anılan İl/İlçe Trafik Komisyonu kararlarının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Mevzuattaki ifadesiyle taşıma amacıyla verilen D türü yetki belgesinin otobüsle yurtiçi yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verileceği, taşımanın şekline göre, D1 yetki belgesinin tarifeli olarak şehirlerarası ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara, D4 yetki belgesi ise, tarifeli ve tarifesiz olarak 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası ve taşıma mesafesine bakılmaksızın iliçi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara verileceği belirtilmektedir. Davalı idare temyiz dilekçesinde, başka kooperatiflerce Samsun merkeze ilçe atlanarak yapılmak istenen taşıma istemlerine ilişkin yapılan başvuruların reddedildiği, D1 yetki belgesinin değerlendirilmesinin ise Samsun Valiliğinin değil Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yapıldığı ifade edilmektedir. Suluova İlçesinin, taşıma yapılmak istenen Samsun merkeze olan uzaklığının 100 km veya daha uzak olması halinde, dava dosyasında bulunan diğer emsalleri gibi taşıma izinlerinin Bakanlıkça verilmesi gerektiği halde, taşıma yapılmak istenen mesafenin 100 km’nin altında gerekçesiyle yetki belgesini veren idarenin değişmesi nedeniyle başvurunun reddine dair işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Diğer taraftan davalı idarenin, Havza ve Ladik ilçelerinde bulunan kooperatifler vasıtasıyla Samsun merkeze taşıma işinin yapıldığı, bu nedenle taşıma işinde atıl kapasitenin oluşacağı iddiasına ilişkin olarak davacı kooperatife verilen izinde Ladik ve Havza ilçelerinde yolcunun indirilmesinin veya bindirilmesi izin ve imkanı olmadığından bu görüşe de itibar edilmemiştir. İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır. İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe usul ve kanuna uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın yukarıda belirtilen açıklama ile onanmasına ve temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.Paylaş:
