Günümüzde teknolojinin adalet sistemi içindeki yerini sağlamlaştıran SEGBİS (Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi), özellikle ceza muhakemesi süreçlerinde sanıkların duruşmalara uzaktan katılımını mümkün kılarak yargılama süreçlerini hızlandırmaktadır. Ancak, bu sistemin kullanımı, sanığın duruşmada fiziken hazır bulunma hakkı ile dengelenmelidir. Bu yazıda, Yargıtay kararları ışığında SEGBİS kullanımının yasal dayanakları, duruşmada hazır bulunma hakkı ve bu hakkın SEGBİS kullanımıyla nasıl etkileşime girdiğine dair önemli noktaları ele alacağız. Pratik örneklerle destekleyerek, sanıkların bu sistemle savunma yapmaya zorlanmamasının önemini ve yargılamanın adil bir şekilde sürdürülmesi gerektiğini vurgulayacağız.

SEGBİS Kullanımının Yasal Dayanakları

SEGBİS, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 196. maddesine dayanarak, zorunlu hallerde sanıkların duruşmalara görüntülü ve sesli olarak katılmasını sağlayan bir sistemdir. Bu sistem, özellikle coğrafi engeller, sağlık sorunları veya güvenlik endişeleri gibi durumlarda adaletin erişilebilirliğini artırmayı amaçlar. Örneğin, bir sanık cezaevindeyken ve duruşma salonuna fiziken getirilmesi mümkün olmayan durumlarda SEGBİS kullanılabilir. Ancak, bu kullanım, yargılamanın temel prensipleriyle, özellikle de sanığın duruşmada hazır bulunma hakkıyla uyumlu olmalıdır. Yargıtay kararları, sanığın SEGBİS aracılığıyla katılımının, yargılamanın adilliğini bozmadığı ve sanığın savunma hakkını kısıtlamadığı sürece kabul edilebilir olduğunu vurgulamaktadır.

Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı ve SEGBİS

Sanığın duruşmada fiziken hazır bulunma hakkı, savunma hakkının etkin kullanımı için kritik öneme sahiptir. Bu hak, sanığın iddialara karşı savunma yapabilmesi, tanıkları ve delilleri bizzat değerlendirebilmesi ve mahkeme karşısında birebir ifade verebilmesi anlamına gelir. Pratikte, bir sanık, duruşmada bizzat hazır bulunarak savunmasını daha etkili bir şekilde yapabilir. Ancak, SEGBİS’in kullanımı, bazı durumlarda bu hakkın sınırlandırılmasına yol açabilir. Yargıtay’ın vurguladığı üzere, SEGBİS aracılığıyla savunma yapılması, yalnızca zorunlu hallerde ve sanığın açık rızasıyla mümkün olmalıdır. Ayrıca, SEGBİS kullanımının, yargılamanın adilliğine ve savunma hakkının tam olarak kullanılmasına engel teşkil etmemesi gerekmektedir.

SEGBİS’e İtiraz ve Duruşmada Hazır Bulunma

SEGBİS kullanımına itiraz etme hakkı, sanıkların duruşmada fiziken hazır bulunma taleplerinin bir yansımasıdır. Yargıtay kararları, sanığın bu itirazının dikkate alınması gerektiğini ve sanığın duruşmada bizzat hazır bulundurulmasının önemini vurgulamaktadır. Bir örnek olarak, sanık mahkemede bizzat savunma yapmak istediğinde, bu talebinin karşılanması gerektiği ve SEGBİS ile savunma yapmaya zorlanmaması gerektiği belirtilmiştir. Bu, yargılamanın adil ve şeffaf bir şekilde yürütülmesi için temel bir gerekliliktir. Sanığın itirazı, yargılama sürecindeki temel hakların korunması açısından önemli bir mekanizma olarak işlev görür ve sanığın yargılamaya etkin katılımını sağlar.

Sonuç: SEGBİS, ceza yargılaması sürecinde önemli bir teknolojik araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak, sanığın duruşmada hazır bulunma hakkı ile dengeli bir şekilde kullanılması gerektiği açıktır. Yargıtay kararları, SEGBİS kullanımının, yalnızca zorunlu hallerde ve sanığın açık rızasıyla gerçekleşmesi gerektiğini, ayrıca yargılamanın adilliğini ve savunma hakkının tam olarak kullanılmasını engellememesi gerektiğini vurgulamaktadır. Sanıkların SEGBİS’e itiraz hakkı, bu dengenin korunmasında kritik bir rol oynar ve adil yargılanma hakkının temel bir unsuru olarak kabul edilmelidir.

Paylaş: